نکاتی در باب طراحی مجتمعهای مسکونی

با سلام و تشکر از اینکه دوباره به وبلاگ بنده اومدید.ا

امروز بعد از چند جلسه در کلاس کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد که دانشجویان آن در سال دوم کارشناسی ارشد هستند، لازم دیدم یک پست هم به منظور به روزرسانی اطلاعات خودم و هم به عنوان خالی نبودن عریضه بنویسم. طرح دو کارشناسی ارشد معماری معمولا به طراحی مجمتمعهای مسکونی اختصاص می یابد. طرح مشابه آن در سطح کارشناسی، همان طرح پنج است. طرح پنج کارشناسی قاعدتا باید به آشنا نمودن دانشجویان با مفاهیم واحد همسایگی، بافت شهری، و کلا طراحی یک بافت شهری در مقیاس واحد همسایگی بپردازد.مطالب بیشتر در این باره را در این پست می توانید دنبال کنید. طرح دو کارشناسی ارشد به طرح مجتمعهای مسکونی و یا طراحی

Residential Complex

اختصاص می یابد. البته اغلب هدف از این طرح را با طرح پنج کارشناسی اشتباه می گیرند. درحالیکه در این طرح انتظار می رود دانشجویان در غالب طراحی یک مجتمع مسکونی با اثر کارخود در محیط شهری آشنا شوند و کمی از ذهنیت بسته معماری خود به مرز بین معماری و شهرسازی وارد شوند. به بهانه این طرح دانشجویان باید با مفهوم تعاملات اجتماعی در مجتمع های مسکونی، جداره سازی، لبه سازی، دسترسی و نفوذپذیری، دید و منظر، عمق میدان دید و پیوسیتگی دید در طول و عرض سایت، ارتباط حرکت پیاده و سواره، و خلاصه ارتباط بین یک اثر معماری و شهر (در مقیاس محلی) آشنا شوند.ا

آنچه اغلب دانشجویان در این طرح با فهم آن با مشکل مواجه هستند این است که هدف طراحی یک بافت مسکونی نمی باشد. بلکه هدف طراحی یک اثر، یک پدیده، یک ماهیت معماری است که اجتماعی از انسانها را در خود سکنی می دهد. به خاطر همین به آن می گویند مجتمع مسکونی و نه یک بافت مسکونی. طراحی چنین اثری، پیچیده می باشد. به همین خاطر نیز در واژه انگلیسی به آن می گویند رزیدنشال کامپلکس که مفهوم پیچیدگی طرح و اثر را نیز در خود جای داده است. به طور مثال مجتمع مسکونی برج تهران را درنظربگیرید.ا

البته الزاما این طرح به طراحی برج به مثابه آنچه دربالا نشان داده شده نیست، اما می توان از این مثال یادگرفت که منظور از مجتمع مسکونی به عنوان اثر معماری چیست. در طرح مجمتمعهای مسکونی، علاوه بر طرح یک اثر معماری، التقاط بنا با سایت، ترکیب چندبنا با یکدیگر و نحوه اثرگذاری آنها بریکدیگر و ازاین دست موارد نیز دغدغه فرد می باشد. در زیر به ذکر چند نمونه مجتمع مسکونی می پردازیم. طرح زیر مجتمع مسکونی آتی سنتر می باشد که توسط مرحوم میرمیران طراحی شده است. (منبع موارد زیر: سایت معماری نیوز).ا

توضیحات مفصل درباره این طرح را که راست و دروغش با خود منبع است را می توانید از وبسایت معماری نیوز بخوانید. اما آنچه در این طرح به عنوان یک مجتمع مسکونی نظر میرزا را جلب می کند که مهمترین وظیفه دانشجویان می باشد، این حقیقت است که طرح به عنوان یک اثر معماری شناخته می شود، با سایت کار می کند و سایت و حجم، توده و فضا به صورت درهم تنیده طراحی شده اند. این مجتمع قابلیت این را دارد که در سطح ناحیه به عنوان یک اثر معماری مطرح شود، جداره شهری می سازد، تصویری ذهنی قوی ای در ذهن مخاطب (چه سکنه و چه شهروندان گذری)، ایجاد می کند، فرم آن قیمت منطقه را بالا می برد و قص علی هذا. در عوض طرح مجمع مسکونی سبحان را نگاه کنید که اکثر دانشجویان معماری طرح دو ارشد، به سمت طراحی چنین مجموعه ای کشانده می شوند.ا

چنین طرحهایی معمولا به طراحی یک سری بلوک چند طبقه مسکونی که با دسترسی های سواره و یا پیاده احاطه شده اند محدود می شوند. نه از مساحت سایت اختصاص داده شده برای خلق یک اثر معماری استفاده می شود و نه برای خلق یک جداره شهری. خلاصه این طرحها عبارت است از طراحی یک طبقه ضرب در ده طبقه که به خلق یک بلوک منجر می شود و کپی کردن آن بلوک در اقسا نقاط سایت. با توجه به اینکه ساخت و ساز در سطح کشور اکثرا به ساخت و ساز مسکنهای سازمانی و مستضعفینی پیش رفته است، سلیقه معماران و درک آنها نیز از مجتمعهای مسکونی به همین اندازه تقلیل یافته است. اکنون چند عکس از مجموعه مسکونی تابناک ملاحظه فرمایید که اگرچه از چند بلوک مسکونی تشکیل شده است اما به طراح به واسطه طراحی جالب بلوکها موفق شده کل مجموعه را به عنوان یک اثر در ذهن مخاطب پررنگ نماید.ا

امیدوارم خوشتان آمده باشد.

میرزابنویس